Sau giai đoạn tươi đẹp kéo dài từ giữa tháng 10, thị trường chứng khoán Mỹ lại bước vào chuỗi ngày ảm đạm. S&P 500 đã mất tổng cộng 5% kể từ ngày 14 tháng 12, khi Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất cơ bản thêm 0,5 điểm phần trăm và Chủ tịch Jerome Powell nói rằng các nhà hoạch định chính sách không có kế hoạch bắt đầu hạ lãi suất cho đến khi họ tự tin. rằng lạm phát đang giảm xuống 2% một cách bền vững. “Những bài học lịch sử cho thấy chúng ta cần hết sức cẩn thận để không nới lỏng quá sớm”, ông nói.
Trong suốt năm 2022, kỷ nguyên tiền rẻ kết thúc đã kéo theo nhiều diễn biến kịch tính trên thị trường. Các nhà đầu tư kỳ vọng tình trạng hỗn loạn sẽ sớm qua đi và Fed sẽ cắt giảm lãi suất sớm nhất là vào giữa năm 2023. Tuy nhiên, lời cảnh báo của ông Powell có vẻ như Fed đang muốn gửi thông điệp rằng các nhà đầu tư đang lạc quan thái quá.
Và đây cũng không phải là lần đầu tiên. Từ đầu năm đến nay, hầu như mỗi lần Fed họp, thị trường chứng khoán đều biến động rất mạnh. Tâm lý nhà đầu tư chao đảo trước các bài phát biểu của ông Powell. Trong 5 tuần tồi tệ nhất đối với chứng khoán Mỹ từ đầu năm đến nay, mỗi thị trường đều giảm khoảng 5% và mỗi thị trường đều xảy ra ngay trước hoặc sau cuộc họp của Fed.
Lạm phát đang trở nên dai dẳng hơn dự đoán và Fed luôn sẵn sàng dập tắt hy vọng của thị trường bằng những tuyên bố “diều hâu”. Khi chứng khoán Mỹ đạt đỉnh vào ngày 3/1, thị trường trái phiếu chỉ dự đoán đến cuối năm 2022, giới hạn trên của lãi suất cơ bản sẽ ở mức 0,75%. Bây giờ con số là 4,5%.
Chính sách thắt chặt tiền tệ là nguyên nhân lớn nhất khiến thị trường tài chính rối loạn trong năm qua. Nhóm cổ phiếu công nghệ giảm mạnh đến mức Meta (công ty mẹ của Facebook) mất hơn 25% giá trị vốn hóa chỉ trong một phiên. Vào mùa thu, nhiều quỹ hưu trí ở Anh đứng trước nguy cơ vỡ nợ do đồng bảng Anh chao đảo. Mới đây nhất, ngày 20/12, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản đã quyết định làm rung chuyển thị trường khi nâng trần lợi suất trái phiếu dài hạn.
Những sự kiện này xảy ra trong các lĩnh vực khác nhau nhưng đều có một điểm chung: kết quả của sự kết thúc của kỷ nguyên tiền rẻ.
Thị trường sẽ bình yên hơn vào năm 2023? Đến nay, lãi suất đã tăng mạnh ở hầu hết các nền kinh tế phát triển. Ít nhất là ở Mỹ lạm phát đang hạ nhiệt. Ngay cả ở châu Âu, nơi nhiều quốc gia đang vật lộn với giá năng lượng tăng cao, giá dường như đang chậm lại. Có lẽ giai đoạn “đau đớn” nhất do lãi suất tăng đã qua.
Một lần nữa, điều đó có quá lạc quan không? Vẫn còn một khoảng cách lớn giữa những gì Fed nói rằng họ sẽ làm và những gì các nhà đầu tư mong đợi. Sau cuộc họp gần đây nhất, Fed thừa nhận rằng lãi suất có thể vượt quá 5% vào năm 2023 và sẽ ở mức đó chứ không hạ xuống sớm. Nhưng bất chấp những cảnh báo của ông Powell, các nhà đầu tư vẫn đặt cược sớm nhất là mùa hè tới lãi suất sẽ giảm.
Cuối cùng, quan điểm của các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư khác nhau về những câu hỏi quan trọng nhất. Bao giờ hết lạm phát? Lãi suất sẽ đạt đỉnh vào thời điểm nào? Và khi nào các ngân hàng trung ương sẽ bắt đầu ngừng thắt chặt chính sách tiền tệ?
Còn một câu hỏi khác không kém phần quan trọng: liệu nền kinh tế Mỹ có suy thoái không, và nếu có thì khi nào? Fed dự đoán nền kinh tế lớn nhất thế giới sẽ tăng trưởng 0,4-1% vào năm 2023, với lạm phát trong khoảng 2,9-3,5%. Nếu một cuộc suy thoái xảy ra, các nhà đầu tư chắc chắn chưa sẵn sàng. Các nhà phân tích vẫn dự báo lợi nhuận doanh nghiệp sẽ tăng trưởng 7,6% trong năm tới, cao hơn đáng kể so với mức tăng trưởng GDP.
Cuối cùng, ảnh hưởng của cú sốc lãi suất vẫn đang ngấm vào giá tài sản. Cho đến nay, chỉ có cổ phiếu, trái phiếu và tiền điện tử đã điều chỉnh giá và những biến động này không có nhiều tác động đến các tổ chức tài chính. Chỉ trong thế giới tiền điện tử mới xuất hiện hiện tượng các công ty lớn phá sản.
Tuy nhiên, một cú sốc lãi suất hoàn toàn có thể gây rạn nứt hệ thống tài chính, dẫn đến những điều tồi tệ. Thị trường vốn tư nhân và thị trường bất động sản chưa điều chỉnh mạnh.
Lãi suất đang là câu chuyện nóng nhất trên thị trường tài chính năm 2022. Chắc hẳn các nhà đầu tư luôn mong cơn ác mộng này sớm kết thúc. Tuy nhiên, cuộc tranh luận về lạm phát và lãi suất vẫn chưa có hồi kết, trong khi giới đầu tư đặt nhiều kỳ vọng vào tăng trưởng của nền kinh tế cũng như lợi nhuận doanh nghiệp. Trong khi đó, tác động của việc tăng lãi suất vẫn chưa lan tỏa đến mọi ngóc ngách của hệ thống tài chính.
Bất kể các nhà đầu tư tin vào điều gì, có lẽ chúng ta vẫn sẽ phải giải quyết những câu hỏi hóc búa này trong năm mới.
Tham khảo The Economist
