Việt Nam là một trong số ít quốc gia quy định mức phạt vi phạm nồng độ cồn từ mức 0 tuyệt đối.
Nồng độ cồn trong máu (BAC) hay Nồng độ cồn trong hơi thở (BrAC) là tiêu chuẩn chung trên thế giới để xác định mức độ vi phạm nồng độ cồn của người lái xe. Tùy theo quy định pháp luật cũng như văn hóa của mỗi quốc gia mà tiêu chuẩn BAC hay BrAC được tính theo các giới hạn khác nhau. Hầu hết các giới hạn cho BAC được tính theo thể tích, với một số nơi tính theo khối lượng, tương đương với con số cao hơn khoảng 6% so với thể tích.
Quy định về nồng độ cồn trên thế giới
Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2018, Việt Nam nằm trong số 20 quốc gia (trên tổng số 194 quốc gia và vùng lãnh thổ) áp dụng giới hạn nồng độ cồn trong hơi thở là 0%. . 19 quốc gia còn lại hầu hết là các quốc gia Hồi giáo nghiêm cấm uống rượu, bao gồm Afghanistan, Iran, Maldives, Pakistan, Qatar, Ả Rập Saudi, UAE và Yemen. Các quốc gia còn lại trong nhóm này bao gồm Brazil, Hungary, Paraguay, Romania, Slovakia và Uruguay.
Nga từng sử dụng mức 0 tuyệt đối trong quy định giới hạn nồng độ cồn vào năm 2010 nhưng đã loại bỏ vào năm 2013, hiện ở mức 0,018%. Nhật Bản cũng có quy định nồng độ cồn không vượt quá 0% đối với người lái xe dưới 20 tuổi. Tuy nhiên, nguyên nhân là do quy định tại Nhật Bản không cho phép người dưới 20 tuổi uống rượu bia. Canada cũng quy định tỷ lệ 0% tuyệt đối cho người lái xe mới.
Còn lại, khoảng hơn 140 quốc gia và vùng lãnh thổ, đều áp dụng “vùng xanh” khi xử lý nồng độ cồn (không sử dụng mức 0 tuyệt đối).
Quy định về nồng độ cồn trên thế giới (đồ họa: Driving Instructors Association)
Các quốc gia bị quản lý chặt chẽ nhất tiếp theo bao gồm Trung Quốc, Hà Lan, Na Uy và Thụy Điển ở mức 0,02%. Mức 0,03% bao gồm Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Chile, Belarus, Bosnia & Herzegovina.
Mức 0,05% phổ biến nhất với hơn 30 quốc gia và khu vực, bao gồm Úc, Áo, Pháp, Đức, Bỉ, Hà Lan, Ý, Hồng Kông, Đài Loan, Philippines, Thái Lan,…
Mức 0,08% khá “dễ chịu” với các tài xế kể cả Anh, Mỹ, Canada, New Zealand, Mexico, Malaysia hay Singapore. Tuy nhiên, đối với Mỹ, người lái xe dưới 21 tuổi bị giới hạn ở mức 0,02%, thậm chí bị cấm hoàn toàn ở một số bang.
Mức cao nhất 0,1% thuộc về quần đảo Cayman.
Mức phạt vi phạm nồng độ cồn ở Việt Nam
Nghị định 100/2019/NĐ-CP có quy định xử phạt vi phạm nồng độ cồn như sau:
Nồng độ cồn
Sự vật
Số tiền phạt
Xử phạt bổ sung
Cấp độ 1: Không quá 50 mg/100 ml máu hoặc 0,25 mg/1 lít khí thở Ô tô 06 – 08 triệu đồng Tước từ 10 – 12 tháng Xe máy 02 – 03 triệu đồng Xe đạp 80.000 – 100.000 đồng
Cấp độ 2: Vượt quá 50 mg đến 80 mg/100 ml máu hoặc trên 0,25 mg đến 0,4 mg/1 lít khí thở Ô tô 16 – 18 triệu đồng Tước từ 16 đến 18 tháng Xe máy 04 – 05 triệu đồng Xe đạp 200.000 – 400.000 đồng
Cấp 3: Vượt quá 80 mg/100 ml máu hoặc vượt quá 0,4 mg/1 lít khí thở Ô tô 30 – 40 triệu đồng Tước 22 – 24 tháng Xe máy 06 – 08 triệu đồng Xe đạp 600 – 800.000 đồng
phạt bổ sung
Dù không có “vùng xanh” trong giới hạn nồng độ cồn như hầu hết các nước trên thế giới nhưng mức phạt bổ sung ở Việt Nam khá nhẹ nhàng. Mức phạt tối đa đối với tài xế ô tô chỉ là phạt tiền 30-40 triệu đồng và tước giấy phép lái xe 22-24 tháng.
Trong khi đó, tại Singapore, những người vi phạm lần đầu bị phạt từ 1.500-7.500 USD và phạt tù tới 12 tháng. Người vi phạm từ lần thứ hai bị phạt tiền từ 3.700-15.000 USD và phạt tù không quá 2 năm.
Tại Nhật Bản, người lái xe có thể phải đối mặt với án tù 3 năm hoặc khoản tiền phạt khoảng 4.000 USD nếu nồng độ cồn trong máu của họ nằm trong khoảng 0,03%-0,04%. Nếu nồng độ cồn vượt quá 0,04%, người vi phạm sẽ bị phạt 10.000 USD và phạt tù tới 5 năm.
Tại Mỹ, người vi phạm lần đầu bị phạt từ 2.000 USD, phạt tù 180 ngày và tước bằng lái xe 1 năm. Người vi phạm lần thứ hai bị phạt 4.000 USD, phạt tù 1-12 tháng và phạt tù 2 năm. Người vi phạm từ lần thứ ba sẽ bị phạt tới 10.000 USD, phạt tù từ 2-10 năm và truy thu 2 năm.
Tại Nga, từ tháng 7/2021, chính phủ nước này đã tăng mức phạt tù lên tới 3 năm đối với những tài xế tái phạm hành vi lái xe trong tình trạng có cồn. Số tiền phạt cũng tăng từ 4.300 lên 7.100 USD, hoặc bằng tiền lương hoặc thu nhập khác của người bị kết án trong thời gian từ 2 đến 3 năm.
Tranh cãi về xử phạt nồng độ cồn
Ở Việt Nam, từng có tờ báo làm khảo sát trực tuyến về việc áp dụng “vùng xanh” trong xử phạt nồng độ cồn và có tới 90% người dân đồng tình. Các nguyên nhân được đưa ra bao gồm: máy đo nồng độ cồn còn sai số; nồng độ cồn thấp không ảnh hưởng đến tinh thần lái xe; hay nhiều loại thực phẩm như trái cây sau khi ăn cũng có thể có nồng độ cồn…
Khảo sát việc áp dụng “vùng xanh” trong xử phạt nồng độ cồn (ảnh chụp màn hình)
Như vậy, có thể thấy khá nhiều người ủng hộ “vùng xanh” trong việc xử lý vi phạm nồng độ cồn tại Việt Nam. Tuy nhiên, vấn đề này vẫn cần được các chuyên gia và cơ quan chức năng xem xét kỹ lưỡng. Mỗi quốc gia có một nền văn hóa và luật lệ riêng, điều đầu tiên khi lái xe trên đường ngày nay vẫn là tuân thủ tuyệt đối sự tập trung.
