Có một câu chuyện gây chú ý gần đây: Tại một khu vui chơi đông đúc, bất ngờ nổ ra cảnh tượng khi một cậu bé cào vào mặt bạn cùng tuổi đến chảy máu. “Chuyện gì xảy ra? Nói cho tôi biết đi!”- Nhân viên phụ trách khu vui chơi sau khi đi tới, chỉ vào cậu béo bị thương hỏi.
Tuy nhiên, mặc cho nhân viên gặng hỏi thế nào, cậu bé chỉ im lặng, ánh mắt giận dữ nhưng cố kìm tiếng khóc. Trong khi cậu kia hét lên một cách vô cớ: “Nó dẫm lên chân tao, cào vào tay tao kìa”. Ngoài ra còn có những vết trầy xước rõ ràng trên cánh tay.
Đầu đuôi sự việc đã được làm sáng tỏ, biết con mình có lỗi nên bố mẹ cậu bé đầu tiên không thể nói gì thêm. Tuy nhiên, trước sự gợi ý của phụ huynh, cậu bé thứ hai bị đánh đã chủ động xin lỗi. Nhưng không ngờ, trong khoảnh khắc tiến lại gần, cậu bất ngờ bị người bạn kia đấm một phát. Một vụ “lộn xộn” khác lại xảy ra.
Sau khi kéo con ra, cha mẹ của cậu bé đầu tiên cảm thấy rất xấu hổ, bắt đầu giải thích: “Đứa trẻ này không muốn bị đánh lần nào, bất kể là lỗi của ai, chỉ cần nó chịu, nó sẽ trả thù. Nếu ở nhà bị bố mẹ đánh, nó sẽ kiếm chuyện để trút giận”.
Mọi người bàn tán xôn xao, có người nói biết đứa trẻ này. Ở nhà, cháu rất nghịch và thường xuyên bị đánh đập. Nhiều khi nghe thấy tiếng la hét, đánh đập, mắng mỏ của người lớn nhưng tuyệt nhiên không thấy đứa trẻ nào khóc lóc, giải thích. Dù ít khi phản kháng ở nhà nhưng ở bên ngoài, cậu lại hay gây gổ với các bạn cùng chơi khác. Ngược lại, có người khen cậu bé thứ hai: “Thằng nhóc này không thích gây sự nhưng cũng không sợ rắc rối, rất dũng cảm, có kỹ năng giao tiếp tốt”.
Đâu là sự khác biệt giữa một đứa trẻ chưa bao giờ bị đánh và một đứa trẻ thường xuyên bị đánh?
Các chuyên gia y tế cảnh báo, việc người lớn đánh đòn, quát mắng không chỉ ảnh hưởng đến thể chất của trẻ mà còn có thể gây tổn thương não bộ, tăng nguy cơ tự tử. Tuy nhiên, có thể thấy rằng có sự khác biệt rất lớn về tính cách giữa những đứa trẻ chưa bao giờ bị đánh và những đứa trẻ thường xuyên bị đánh.
Một đứa trẻ thường xuyên bị đánh đập có tâm lý trả thù mạnh mẽ
Nhà tâm lý học Canada Albert Bandura đã tiến hành một thí nghiệm “chơi BOBO”: Chia một nhóm trẻ thành hai nhóm, một nhóm trẻ nhìn thấy người lớn đánh búp bê, còn nhóm kia thì không. Sau đó, họ đặt những con búp bê vào phòng và đưa từng đứa trẻ vào và xem phản ứng của chúng. Hóa ra những đứa trẻ xem người lớn đánh “BOBO” cũng bắt chước và bắt đầu tấn công những con búp bê.
Có thể thấy, lời nói và việc làm của người lớn sẽ có tác động khó phai đối với trẻ. Trẻ thích bắt chước hành vi của người khác, nếu thường xuyên bị đánh, trẻ cũng sẽ học cách trả đũa người khác giống như vậy.
Bên cạnh đó, nhiều em lớn lên thiếu tự chủ, thiếu chính kiến, nhút nhát, mặc cảm. Một trong những nguyên nhân chính xuất phát từ sự áp đặt, cấm đoán và lạm dụng khi còn nhỏ. Thường xuyên bị đánh đập, mắng mỏ, bị so sánh với người khác, làm sao con có thể lớn lên khỏe mạnh, lạc quan và tự tin?
Những đứa trẻ chưa bao giờ bị đánh rất giỏi giải quyết vấn đề
Cậu bé thứ hai trong trường hợp trên có hai lợi thế. Trước hết, biết giải quyết vấn đề thông qua giao tiếp bằng lời nói và có thể phản ánh hành vi của mình trong quá trình giao tiếp. Thứ hai, khi nghe bố mẹ tranh luận, anh đã học cách trình bày sự thật, phân biệt đúng sai, chủ động xin lỗi dù mình là người bị hại.
Cách cha mẹ giải quyết vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến hành vi của trẻ. Vì vậy, người lớn không nên đụng chạm và sử dụng bạo lực. Bạn phải biết rằng có một khoảng cách nhận thức giữa con cái và chúng ta, chỉ cần kiên nhẫn giải thích, công việc làm cha mẹ sẽ ngày càng dễ dàng hơn. Hơn nữa, con cái không phải là ống xả của người lớn, chúng ta không nên đổ lỗi cho con cái về những rắc rối của chính chúng ta trong cuộc sống hay công việc.
Hai phản ứng “cảnh báo” của trẻ khi bị bố mẹ mắng
Là cha mẹ, chúng ta biết rằng đôi khi thật khó để kiểm soát hành động, lời nói hoặc thái độ của trẻ. Tuy nhiên, dù tức giận đến đâu, khi phạt con, nếu con có hai phản ứng trên, cha mẹ nên dừng ngay, nếu không hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.
1. Trẻ công khai chống đối
Khi cha mẹ đang dạy con mà trẻ “ngước mặt lên” thách thức hoặc phản ứng gay gắt thì đây là lúc cha mẹ phải kìm nén cơn giận dữ của mình ngay lập tức hơn nữa. Nếu cố “thu phục” con, cha mẹ có thể khiến trẻ vâng lời ngay nhưng hậu quả sẽ kéo dài về sau.
Khi trẻ phản đối, chứng tỏ trong lòng trẻ đang có những oán hận, “không nghe lời” khi bị trừng phạt. Nếu chỉ dựa vào thế mạnh để ăn hiếp kẻ yếu, dùng bạo lực thay lời nói, trẻ sẽ càng ngỗ nghịch và khó dạy bảo.
2. Con cái không phản đối mà mặc cho cha mẹ đánh mắng
Nếu cha mẹ đang dạy con mà bây giờ con đứng đó mặc cho cha mẹ đánh mắng, không khóc lóc, ầm ĩ, không có bất cứ phản ứng gì thì cha mẹ phải dừng ngay. Vì lúc này trẻ sẽ rơi vào trạng thái thu mình lại, trẻ sẽ nghĩ là lỗi của mình nên bị đánh như vậy là đúng. Trong tương lai, họ sẽ mất tự tin và cảm thấy rằng mọi thứ họ làm luôn sai.
