Cuộc cách mạng xe điện đang càn quét thế giới và dần thay đổi bộ mặt ngành công nghiệp ô tô toàn cầu, và bên hưởng lợi có lẽ là Trung Quốc.
Vào năm 2015, Trung Quốc đã phát động Made in China 2025—một chiến dịch công nghiệp tích cực và được phối hợp chặt chẽ để nổi lên như một cường quốc kinh tế hàng đầu thế giới. Mục tiêu là dẫn đầu sự phát triển và sản xuất các công nghệ thế hệ tiếp theo, bao gồm xe điện và xe tự lái, thiết bị thông tin và viễn thông, người máy tiên tiến và trí tuệ nhân tạo.
Chỉ riêng trong ngành ô tô, đặc biệt là ô tô điện, Trung Quốc đã trở thành một thế lực đáng gờm. Thống kê cho thấy, năm 2022, tổng lượng ô tô Trung Quốc xuất khẩu ra thế giới sẽ đạt 3,111 triệu chiếc, tăng 54,4% so với năm 2021, vượt Đức (2,61 triệu chiếc). trở thành nước xuất khẩu ô tô lớn thứ hai thế giới.
Gian hàng BYD Trung Quốc tại triển lãm ô tô Thượng Hải
Trong đó, ô tô sử dụng năng lượng mới trở thành điểm sáng tăng trưởng, với tổng lượng xuất khẩu đạt 679.000 chiếc, tăng 2,2 lần so với năm 2021.
Ngay sau đó, Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về xuất khẩu ô tô trong nửa đầu năm 2023, vượt qua Nhật Bản, nhờ sự đóng góp lớn của xe điện.
Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc CAAM cho biết các nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc đã xuất khẩu 2,14 triệu xe từ tháng 1 đến tháng 6 năm nay, tăng 76% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số tương đương của Nhật Bản là 2,02 triệu xe, tăng 17% so với năm ngoái nhưng vẫn thấp hơn Trung Quốc.
Ngày nay, các công ty Trung Quốc kiểm soát 80% tất cả các khoáng sản quan trọng, bao gồm 80% coban tinh chế, 82% sản lượng than chì và 93% sản lượng mangan tinh chế. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi Trung Quốc có hơn 3/4 năng lực sản xuất pin EV của thế giới; Một công ty Trung Quốc duy nhất, CATL, kiểm soát một phần ba toàn bộ thị trường pin toàn cầu.
CATL – Hãng pin xe điện lớn nhất thế giới, hiện chiếm 37% thị phần pin toàn cầu
Trung Quốc cũng có các mỏ ở Congo (DRC), nơi có nguồn coban lớn nhất thế giới. Các công ty Trung Quốc cũng đã đầu tư vào các mỏ ở Brazil để vận chuyển khoáng sản đến Trung Quốc để chế biến. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn nhất với Brazil và Uruguay, thậm chí cả Chile và Peru.
Có thể nói, Trung Quốc đã nắm được mạch máu sống còn để sản xuất ô tô điện. Không có hãng xe nào không hợp tác và sử dụng linh kiện/vật liệu từ Trung Quốc nếu muốn sản xuất xe điện.
Xe điện Trung Quốc cũng đã tiến vào châu Âu, Nga, Mexico và các nước đang phát triển. Còn với thị trường Mỹ, thị trường ô tô lớn nhất thế giới, xe điện Trung Quốc vẫn chưa thể chiếm ưu thế, do luật thuế áp lên ô tô Trung Quốc.
Hoa Kỳ đã áp đặt mức thuế 27,5% đối với ô tô do Trung Quốc sản xuất – được áp dụng trong nhiệm kỳ tổng thống của Donald Trump – và củng cố nó bằng các khoản tín dụng thuế bảo hộ trong Đạo luật Giảm lạm phát của Hoa Kỳ. Tổng thống Joe Biden, ưu tiên sản xuất ô tô và pin ở Bắc Mỹ.
Đạo luật Giảm lạm phát là một phần trong nỗ lực của chính phủ liên bang nhằm đảm bảo một nửa số xe bán ra trước năm 2030 đáp ứng các yêu cầu về mức phát thải bằng không. Luật mới cung cấp cho người tiêu dùng khoản giảm thuế 7.500 đô la đối với xe điện nhưng yêu cầu xe điện phải được sản xuất tại Hoa Kỳ, 60% pin phải được sản xuất tại Hoa Kỳ và các khoáng chất chính của pin phải được khai thác, xử lý, hoặc được tái chế tại Hoa Kỳ hoặc tại một quốc gia mà Hoa Kỳ có hiệp định thương mại tự do.
Tuy nhiên, đáng tiếc là xe điện ở Mỹ gần như không thể đáp ứng được những yêu cầu này. Như đã đề cập ở trên, các công ty Trung Quốc “nắm được mạch máu cơ bản” để sản xuất một chiếc ô tô điện. Và nếu coi ô tô điện là tương lai của ngành công nghiệp ô tô, Trung Quốc sẽ là một thế lực cực kỳ đáng gờm trong ngành sản xuất ô tô điện của thế giới.
