1. Thời gian giải quyết hồ sơ và chi trả BHXH một lần thường kéo dài hơn so với quy định.
Theo Quyết định 166/QĐ-BHXH 2019, người lao động sau khi nộp đầy đủ hồ sơ hưởng bảo hiểm xã hội một lần cho cơ quan bảo hiểm xã hội sẽ được giải quyết chế độ trong thời hạn tối đa là 5 ngày làm việc.
Thực tế cho thấy, người lao động thường không nhận được BHXH một lần đúng hạn vào dịp cuối năm, thậm chí có địa phương, NLĐ phải đợi cả tháng mới được lãnh BHXH một lần.
Nguyên nhân là do cuối năm cơ quan BHXH bận nhiều công việc liên quan đến báo cáo năm. Cùng với đó, số lượng NLĐ yêu cầu nhận trợ cấp BHXH một lần thời điểm này cũng khá nhiều do cận Tết, người lao động cần tiền chi tiêu, mua sắm.
Vì vậy, việc giải quyết chế độ BHXH một lần cho người lao động vào thời điểm cuối năm thường bị chậm so với thời gian quy định của pháp luật.
2. Chọn rút BHXH một lần vào cuối năm, số tiền người lao động nhận được năm sau sẽ thấp hơn
Hiện nay, mức đóng bảo hiểm xã hội một lần được xác định căn cứ vào thời gian đóng bảo hiểm xã hội và mức tiền lương/thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội. Cụ thể, cách tính BHXH một lần như sau:
– Trường hợp đóng BHXH bắt buộc:
Mức hưởng = (1,5 x MBqtl x Số năm đóng BHXH trước 2014) + (2 x MBqtl x Số năm đóng BHXH từ 2014)
Trong đó, Mbqtl là mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
– Trường hợp tham gia BHXH tự nguyện:
Mức hưởng = (1,5 x MBqtn x Số năm đóng BHXH trước 2014) + (2 x MBqtn x Số năm đóng BHXH từ 2014) – Số tiền Nhà nước hỗ trợ
Trong đó Mbqtn là mức bình quân thu nhập tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Trong đó, mức bình quân tiền lương/thu nhập tháng đóng BHXH sẽ được cộng hệ số trượt để hạn chế tác động của lạm phát đến số tiền đóng BHXH của các giai đoạn trước.
Đặc biệt:
Mbqtl/Mbqtn = (Số tháng đóng BHXH x Mức lương/thu nhập tháng đóng BHXH x Hệ số trượt) / Tổng số tháng đã đóng BHXH
Hàng năm, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội ban hành Thông tư mới quy định về điều chỉnh tiền lương và thu nhập tháng đã đóng bảo hiểm xã hội (hay còn gọi là hệ số trượt). Hệ số trượt giá năm sau sẽ cao hơn năm trước, tương ứng với đó số tiền BHXH nhận được năm sau sẽ cao hơn năm trước.
Thông tư về hệ số trượt giá thường được ban hành vào cuối năm trước nhưng phải bắt đầu từ ngày 1/1 đến hết ngày 31/12 năm sau mới được áp dụng.
Vì vậy, để tính hệ số trượt năm mới, người lao động chưa nên rút BHXH một lần vào thời điểm này. Nếu có thể chờ đợi thì người lao động chờ đến năm sau mới rút BHXH để được nhận thêm BHXH một lần. Tùy theo thời gian tiền lương/thu nhập đóng BHXH của từng người mà số tiền tính thêm có thể từ vài trăm đến vài triệu đồng.
3. Thời điểm có lợi nhất nếu người lao động chọn rút BHXH một lần
Hiện nay, mặc dù Thông tư quy định về hệ số trượt giá mới thường được công bố vào cuối năm trước nhưng ngày có hiệu lực thường rơi vào tháng 2 của năm áp dụng.
Điển hình có thể kể đến Thông tư 36/2021/TT-BLĐTBXH ban hành ngày 31/12/2021 quy định về hệ số trượt giá áp dụng cho năm 2022 nhưng hiệu lực của văn bản này là từ ngày 20/02/2022.
Mặc dù quy định trượt giá áp dụng từ ngày 1/1 đến hết ngày 31/12 dương lịch nhưng nếu văn bản chưa có hiệu lực và chưa có công văn hướng dẫn của BHXH Việt Nam thì tạm thời cơ quan BHXH sẽ không thực hiện. tính hệ số trượt mới đối với các trường hợp rút BHXH một lần từ ngày 1/1 đến thời điểm Thông tư mới có hiệu lực.
Phí trượt giá sẽ được trả cho người lao động lần thứ hai ngay sau khi có văn bản hướng dẫn.
Vì vậy, để đảm bảo nhận BHXH một lần đầy đủ và nhanh chóng, người lao động nên rút BHXH một lần vào khoảng tháng cuối cùng của tháng 2 năm sau.
